Eser Analizi
Salıncak
Yazar: Melek Karaca
Editör: İpek Aydın
Jean-Honore Fragonard` ın yapmış olduğu Salıncak tablosu, görenleri hayran bırakacak cinstendir. O süslü ve detaylı elbise, resimdeki sembollerle ve o görkemli ormanın resmedilmesi bizlere neler anlatıyor, gelin bugünkü konumuz olan salıncak tablosunu birlikte yorumlayalım. Dönemin sanatçıları Barok`a tepki olarak Rokoko akımını çıkartmışlardır. Baroktaki simetri, düzen ve dengeden uzak bir biçimde erotik konular daha fazla ön plandadır. Rokoko akımının en bilindik özelliği süslü kumaş çizimleri, pastel tonlarındaki renk kullanımları, yasak aşklar ve simgesel olmalarıdır. Bugünkü konumuz olan Salıncak tablosunu inceleyelim.
Görüntüsüyle hemen hemen herkesi büyüleyen salıncak tablosu 18.yy’da (1767) Fragonard tarafından yapılmıştır. Yağlı boya tekniği kullanılarak yapılan bu tablo, 81-64,2 cm ölçülerindedir. Tabloda ilk dikkatimizi çeken şey salıncaktaki kadındır. Bu figür dışında tablomuz 2 karakter daha barındırmaktadır. Birisi salıncaktaki kadını sallayan ve muhtemelen kadının eşi diye düşündüğümüz yaşlı adam, bir diğeri de öndeki çalılıklara saklanmış kadının genç aşığıdır. Yaşlı adam eşini salıncakta yaşanılanlardan habersiz sallamaktadır. Kadın ise ayağındaki ayakkabıyı fırlatarak genç aşığına kısa bir zevk yaşatmak ister.
Çalılıkların arkasındaki melek figürlerini ise ana karakterimiz arkasına almış ve öndeki Eros diye düşündüğümüz melek ¨sus¨ işareti yaparak bu çiftin gizli aşk yaşamasına müsaade etmiştir. Kadının giyim kuşamından ve elbisesinin işlemesinden anlaşılacağı üzere soylu bir kadındır. Bitkilerin ise normalinden daha fazla büyümeleri ise erotizme işarettir. Fark edenleriniz oldu mu bilemem fakat resmin sağ alt kısmında ressamımız minik bir köpek çizmiştir. Resimlerde köpek sadakati temsil eder. Peki bu resimde ressamımız köpeğin çizilmesiyle neyi anlatmış olabilir. Burada köpek, kadına havlamaktadır. Yani sadakati temsil eden bir canlının olaya tepki göstermesini seyretmekteyiz. Yaşlı adam, köpeğin havlamasını fark etmemektedir.
Genç aşığın elini uzatması yaşanılan yasak aşk istemesindendir. Gencin ve kadın bu yasak aşkı izleterek de olsa genç adama fırsat sunmak ister. Genç adamın bulunduğu yerde dikkat ederseniz eğer ki çitleri göreceksiniz. Bu da girilmesi yasak bir alanda olduğunu anlatmaktadır. Havadan gelen ışık süzmesi ağırlıklı olarak genç adam ve kadını aydınlatırken yaşlı adamın bulunduğu yerin karanlık olması ise yaşanılan yasak ilişkinin daha çok arzulandığını ve olması gerekene göz yumulduğunu, yani hayatın cilvesini bizlere anlatır. Olması gerekeni değil, istenilen şeyi önümüze sunar. Salıncak tablosunu şöyle bir özet yapacak olursak, dönemin genel düşüncesi olan erotizmi anlatmaktadır. Dönemin sanatçıları, daha çok saraydaki ve soylu insanların yaşadığı gizli aşkları, bilinmemesi gereken şeyleri ve arzulanan duyguları önümüze sererler. Mantıktan ziyade bu akımda duygular ağırlıktadır.
Rokoko akımı, Erken Rönesans döneminden ilham alır. 18. yy`da bu resim tekniği kendisini gösterir. Rokoko akımının en bilindik eseri olan Salıncak tablosu, Rokoko akımının hemen hemen kapak resmi haline gelmiştir. Canlı pastel tonları, süslü ve işlemeli, dantelli elbiseler, saraydan önem arz eden insanların erotik hayatları ve açığa çıkılmasının istenmeyeceği sahneleri barındırmaktadır.
